fbpx

Günümüzden 20 yıl öncesinde hangi sektörde olursak olalım en büyük rakibimiz kendi sektörümüz içerisinde yakınlarımızda bulunan diğer şirketler oluyordu. Bu nedenle de kendimize rakiplerimizi göz önüne alarak sektörel bazlı stratejiler belirliyorduk. Rakiplerimizin farkında ve bilincinde olduğumuz için onları analiz ediyor, fiyat politikalarımızı ve satış stratejilerimizi de rahatça belirleyebiliyorduk. Örneğin bir spor salonu isek etrafımızdaki diğer spor salonlarının sahip oldukları ürün ve hizmetlere, uyguladıkları fiyat politikalarına ya da çalışma saatlerine bakıyorduk. Kendimizde eksik ya da yanlış olanı bulup buna göre revize gerçekleştiriyorduk. Ayrıca o dönemlerde rekabet halinde olduğumuz yerler neredeyse yalnızca kendi sektörümüz ile ilgili oluyordu. Farklı sektörlerden işletmeler ile rekabet etmemizi gerektirecek bir neden oluşmuyordu. Fakat günümüzde işler değişti. Artık rekabet yalnızca sektörel bazlı değil adeta sektörler arasında yapılıyor. Gelişen teknoloji insan hayatını kolaylaştırırken işletmeler arasındaki rekabeti de artırıyor.

RAKİBİMİZ ONLİNE!

Günümüzde herhangi bir ürün ya da hizmeti satın almak için mağazaya gitmemiz gerekmiyor. E-ticaret siteleri, mobil uygulamalar ve hatta sosyal medya uygulamaları… Tüm bunlar bir nevi alışveriş merkezi haline geldi. Market alışverişleri, giyim alışverişleri, teknoloji, elektronik… Kısacası günlük hayatımızda satın aldığımız her şeyi artık oturduğumuz yerden satın alabiliyoruz. Ayrıca bahsetmiş olduğum bu konu yalnızca ürün satışları için değil aynı zamanda hizmet satışları için de geçerli. Hızlı ve kolay bir şekilde hizmet satışı yapan yerlere de ulaşabiliyoruz. Bunu örneklemek gerekirse bir spor salonu ve spor hocası düşünebiliriz. Eskiden spor yapmak isteyen bireyler bunu yalnızca salonlara giderek yapabiliyordu. Şimdi ise spor yapmak isteyen bireyler bunu yalnızca salonlara giderek değil evlerinde hatta iş yerlerinde bile yapabiliyor. Üstelik isterlerse dünyaca ünlü kişiler eşliğinde bile yapabiliyorlar. Dolayısıyla spor merkezlerinin tek rakibi artık yanı başlarında olan merkezler olmaktan çıkıyor.
İnsanların hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabildiği internet sayesinde seçeneklerinin artması işletmeleri ne denli olumlu ya da olumsuz etkiliyor, tartışılır. Fakat günlük hayatın koşturması içerisinde insanları zamansal olarak oldukça olumlu yönde etkilediği kesin. Peki internet dünyası nasıl en büyük rakibimiz haline dönüştü?
Sevdiğimiz bir kişiye çiçek almak istediğimizde yalnızca çiçekçilere giderken bir süre sonra internet üzerinden adreslerine gönderebilir hale geldik. Şimdi ise çiçek almak istediğimizde yalnızca çiçek satan e-ticaret sitelerinden değil birçok farklı platformdan satın alabiliyoruz. Bunlara market amaçlı açılmış siteler, büyük alışveriş uygulamaları da dahil. Bir tek uygulamada birçok farklı sektöre ait ürünün ve hizmetin satılıyor olması rekabet, sektörel bazlı değil sektörler arası etkiliyor ve artırıyor. Dolayısıyla şirketlerin ve mağazaların da pazarlama stratejilerini tüm bunları göz önünde bulundurarak geliştirmesi gerekiyor. “Değişim” tüm soruların temel cevabıdır, unutmayın. Bu konuda bir kitaptan alıntı yaparak sözlerimi bitirmek istiyorum.
“İster küreselleşme deyin, ister yeni ekonomi… Bilginin dünyayı ışık hızıyla döndüğü, tüketicilerin seçeneklerinin tüm dünyayı kapsadığı ve tüketicinin bilincinin yükseldiği, yani müşterinin kral olduğu bu dünyada, acımasız küresel rekabetin yerel kurbanları olmak istemiyorsanız değişin!”

İnsanları etkilemenin türlü yolları var. Retorik bu yollardan bir tanesi. İster sözlü ister yazılı ister görsel… Hangisini tercih ederseniz edin “Retorik Sanatı” sayesinde insanları etkilemek ve ikna etmek her zamankinden çok daha etkili ve kolay. Günümüzde pek çok örneği var aslında, “Hitabet” dersem belki hepinizin aklında bu sanatın ne olduğu tam anlamı ile canlanır. 2500 yıl önce insanları ikna etmenin düşünceyi aynı oranda güvenilir kıldığına inanan Yunanlılar ve Romalılar bu sanatı oldukça güzel bir şekilde kullanmış. Sanatın çıkış ve yayılış temsilcisi olan Aristoteles ise bu sanatın “Ethos, Pathos, Logos” olmak üzere 3 ayrı yöntemi olduğunu savunmuş. Karakter ve itibar sahibi olarak görünmek isteyenlerin Ethos, bir şeyin duygularla söylenmesinin ne söylendiğinden daha önemli olduğunu düşünenlerin Pathos, en önemli şeyin ne söylendiği olduğunu düşünenlerin ise Logos yöntemine başvurması gerektiğini söylemiş. Bu sanatın pazarlama ile ilgisi ise şöyledir. Bir satış personeli müşterilerinin karşısına işine karşı özenli olduğunu gösterebilmek için şık bir şekilde çıkar. Burada şık giyinmek retorik sanatında “Ethos” yöntemini işaret eder. Satışını yaptığı ürün ya da hizmet ile ilgili söylenecek sözleri daha önceden çalışması Logos yöntemini, müşterilerinin ihtiyaçlarını anlayabilmek için onlardan alacağı cevaplara ihtiyacı olduğunu anlatması ise Pathos yöntemini işaret eder. Sonuç olarak “Retorik (Söz Söyleme) Sanatı” nın kullanılmadığı bir alan yoktur. Öyleyse satış sektöründe retorik sanatını nasıl kullanabiliriz?

İşi İkna ve Satış Olanlar Bir Retorik Sanatçısı Olmalıdır!

Retorik sanatının genellikle konuşma üzerinden yapıldığını bilenler satış sektörü ile arasında bir bağ kuramazlar. Fakat retorik sanatı tek taraflıdır. Yalnızca bir taraf diğer tarafı etkilemeye çalışır. Satış sektöründe de bu sanatı satış personeli kullanır. Böylece müşterisini etkileyebilir ve ikna edebilir. Ancak burada atladığımız başka bir nokta daha var. Retorik sanatını kullanan ilgili satış personeli yalnızca müşterisini etkilemekle ve ikna etmekle kalmaz aynı zamanda aktif ve pozitif bir iletişim bağı kurmayı başararak temsil ettiği markanın da değerini artırır.
Satış sektöründe müşteri ile ilişki kurarken dikkat edilmesi gereken noktalar var. Daha önceki yazılarımda bu noktalara değinmiştim. Burada retorik sanatının satış sektöründe ne şekilde kullanılması gerektiğine değinmek istiyorum. Öncelikle müşterilerinizle ilk dakikadan ikna konuşmaları yapmamalısınız. Zira söylediğiniz her söze dikkat eden günümüzün bilinçli müşterileri konuşmalarınızın ve güvenilirlik çabanızın sığ olduğunu düşünecektir. Bu nedenle ilk olarak yapmanız gereken markanızı, ürün ya da hizmetinizi ve kendinizi olabildiğince şeffaf bir şekilde müşterinize yansıtmak. Böylece müşterileriniz sizin manipülatör olduğunuzu düşünmeyecek, samimiyetinize inanacak ve söyleyeceğiniz sözlere hem değer hem de önem vermeye başlayacak. Satışını yaptığınız ürün ya da hizmeti ve markanızı anlatırken objektif davranın. Bu sayede verdiğiniz bilgiler müşterilerinizin zihninde kendiliğinden kanıtlanmış olacak. Son olarak anlattığınız her ayrıntıyı somut kalıplarla örnekleyin, söylediğiniz her sözde kelimelerinizi dans ettirin ve değerinizi artırın. Satış, ikna etmekten geçer. İkna etmek için iyi bir “Retorik Sanatçısı” olun.

Türkiye’de Aile Şirketleri Neden Batar?

Aile şirketi insanlardan uzun yaşayan, nesilden nesle aktarılan, başarısı sürdürülebilir olan ve ailenin ana hissedar olduğu yapılanmadır. Aile şirketlerinin ömrü kurumsallaşarak başarılarını sürdürülebilir hale getirmeleri ile uzar. Ancak ülkemizde kurumsallaşmış yapıdaki aile şirketi oldukça azdır. Aile ve iş ilişkilerinin keskin hatlarının belirlenmemesi, ana hissedar olan aileden yeterli güç alınamaması ve kurumsallaşamama ülkemizde aile şirketlerinin başarılarını sürdürülebilir hale getirememesine ve ayakta durmakta zorlanmasına neden olur. Kurumsallaşma ise iki şekilde mümkündür. Bu yollardan ilki şirketin kurumsallaşmasıyken diğeri aile ve iş ilişkilerinin kurumsallaştırılmasıdır. Kurumsallaşma noktasında yapılan hatalardan dolayı da genellikle Türkiye’de aile şirketleri batar. Peki Türkiye’de aile şirketlerinin genellikle batmasındaki ana sebep nedir?

Aile Şirketlerinin Yaptıkları Hatalar Nelerdir?

Ülkemizde aile şirketlerinin başarılarını sürdürememesi ve batma noktasına gelmesindeki temel sebep başta aile üyeleridir. Şirket sahiplerinin girişimciliğe odaklı, fırsatları yakalayarak değerlendirebilen, maksimum verimi gözetebilen ve krizi fırsata çevirebilen kişiler olması gerekir. Şirket çalışanlarının ise profesyonel, işin nasıl yapılması ve yönetilmesi gerektiğini bilen kişilerden oluşması gerekir. Ülkemizde aile şirketleri tüm bunların aksine genellikle çekirdekten gelen ve tüm işlere hakim olan kişilere aittir. Bu nedenle de şirket sahipleri odaklanmaları gereken konulardan ziyade profesyonel çalışanların işlerine odaklanır ve çalışanlarına olması gerekenden daha fazla müdahalede bulunur. İşlerine olması gerekenden daha fazla müdahalede bulunulan çalışanlar ise bir noktadan sonra işini olması gerektiği gibi yapamamaktan şikayet ederek işten ayrılır. Şirket sahiplerinin yönetimde bulunması gayet doğaldır ama çalışanları organize eden aile üyesi dışında bir yönetici bulunmaması şirket içerisindeki aile ve çalışan dengesini bozar.
Nesil çatışması, aile şirketlerinin ayakta kalamamasının nedenlerinden bir tanesidir. Yaşı ilerleyen neslin işi artık bir sonraki nesle devretmesiyle başlayan bu çatışmanın sebebi ise genellikle bir önceki neslin yeni nesle olan güven problemi, güvensizlikten dolayı ortaya çıkan kaygı ve sonunda işe devamlı olarak dahil olma çabalarıdır. Bir diğer sebep ise yeni gelen neslin, işe bir önceki nesil kadar bağlı olmamasıdır. Bunun sebebi ise “Ortada bir aile şirketi var ve şirketin yaşaması gerekiyor” mantığı ile yeni nesle seçim fırsatı verilmeden şirketin başına getirilmesidir. Bu gibi durumlarda, gelen yeni nesil kendi özgürlüğünü yakalayabilmek için önceliklerini aile şirketine vermez ve kendine yeni alanlar keşfetme peşine düşer. Günün sonunda da işler rayından çıkmaktan kurtulamaz. Tüm bunların dışında ise aile şirketlerinin batma noktasına gelmesindeki sebep, aile üyelerinin ortak bir değer, vizyon ve misyon sahibi olamaması ve hedefleri kısa vadeli planlar üzerinden yürütmeye çalışmasıdır.

Aile Şirketleri Nasıl Ayakta Kalabilir?

Öncelikle şirketin değerleri, vizyonu ve misyonu tüm aile üyelerinin ortak kararı ile belirlenmelidir. Gerektiği her yerde ve anda zor kararlar alma cesareti gösterilmeli ve fedakarlıklar tüm aile üyeleri tarafından yapılmalıdır. Hedefler uzun vadeli düşünülmeli, kısa vadeli planlara odaklanarak vakit kaybına sebep olunmamalıdır. Şirket içerisindeki işleyişi denetleyebilecek ve hataları objektif bir şekilde bularak düzeltilmesini sağlayacak bir departman oluşturulmalıdır. Ayrıca oluşturulacak bu denetleme departmanı aile üyelerinden bağımsız kişilerden oluşturulmalıdır. Avustralyalı ünlü yönetim bilimci Peter Drucker’ın dediği gibi:
“Aile, şirkete hizmet ettiği sürece, her ikisinin de sağlıklı bir şekilde devamlılığı sağlanır. Fakat sadece şirket aileye hizmet etmeye başlarsa, ikisinin de sonu iyi olmaz”.

Müşteri odaklı pazarlama en basit tanımı ile müşteri odaklı bir şekilde hareket etmek anlamına gelir. Müşterilerinizi iyi analiz edebilmek ve buna göre pazarlama yolunuzu bulabilmek size işinizde ışık olacak ve sizin başarınızı artıracak. İşte tüm bunları yapmak da müşteri odaklı pazarlamanın anahtarıdır. Özellikle de yeni kuşak ile doğru bir iletişim kurarak onları kendimize adapte edebilmek doğru pazarlama yolunu bulabilmek bazen zorlaşabiliyor. Bu nedenle de yapmamız gereken karşımızda duran müşterimizin isteklerini ve tarzını anlayabilmek ve yolumuza bu şekilde devam edebilmek. Üstelik bu analizi yapıp pazarlama stratejimizi de müşterimize göre belirleyerek hareket edebilmek bizlere sabit bir müşteri kitlesi oluşturur. Yalnızca müşteri kitlesi oluşturmakla da kalmaz aynı zamanda adımızın kulaktan kulağa yayılmasını sağlar. Bir marka adının kulaktan kulağa yayılmasına da biz pazarlama sektöründe “Word-of-mouth” diyoruz. Word of mouth sayesinde reklamlardan önce doğal yollardan kendi reklamımızı da yapmayı başarmış oluyoruz. Peki iyi bir müşteri odaklı pazarlamanın ilk adımı olan müşteriyi analiz etmek nasıl yapılır? Gelin biraz da bunun üzerine konuşalım.

Müşteri Odaklı Olmak Ne Avantajlar Sağlar?

Müşteri odaklı pazarlamanın ilk kuralı müşterimizi analiz edebilmek ve onun neye ihtiyacı olduğunu ya da neye ihtiyaç duyabileceğini çözebilmektir. Bunun içinse öncelikle günümüz şartlarını incelemek ve hangi kesim en çok hangi ürün ya da hangi hizmet için talep gösteriyor bilmemiz gerekir. Günümüze hakim olduğumuz ve müşterilerimiz ile diyaloğumuzu hem üslup hem de beden dilimiz sayesinde kurabildiğimiz zaman bize sadık ve bizi herkese tavsiye eden bir müşteri kitlesi kazanmış oluyoruz. Müşteri odaklı pazarlama ilkesi benimsemiş olan markaların zaten temel amacı bir müşteri kitlesi kazanmaktır ve müşterisi ile uzun vadeli bir ilişki kurabilmektir. Bir marka kendisine müşteri kitlesi oluşturduktan sonra ürettiği ya da satışa sunduğu tüm ürün ve hizmetler müşterilerinin yakın takibi altında olur. Böylece marka çıkardığı ürün ya da hizmette bunu satmalıyım diye çabalamadan önce müşterileri o markanın ürün ya da hizmet çıkarmasını bekler satın almak için. Müşteri odaklı pazarlama stratejisi belirleyen markaların pazardaki gücü artar. Müşteri şikayetleri minimuma iner, marka imajı gelişir, maliyette azalma karda ise artış yaşanır. Şimdi de biraz tüm bunları örnekleyelim.

Müşteri Odaklı Pazarlama Stratejisi Belirleyen Markalar

Müşteri odaklı pazarlama stratejisi belirleyen ve buna göre hareket eden markalar genelde zincir olmayı başardı.
• Mc Donald’s: hem sosyal medya uygulamaları hem de düzenlediği online anketler ile müşterilerinden deneyimlerini ve olumlu – olumsuz geri dönüşlerini kendileri ile paylaşmasını sağlıyor. Böylece müşterilerinden aldığı dönüşler sayesinde hem menülerini geliştirdi hem de çalışma saatlerini genişletti.
• Araç Oluşturucu: Bilindiği üzere sıfır araç satışı için pek çok otomobil şirketi hizmet veriyor. Araç Oluşturucu ise her araç markasının sıfır araç almak isteyen müşterilerine online olarak istedikleri araçta hangi paketlerin yer alacağını rahat ve kolay bir şekilde seçebilmelerini sağlayan bir yazılım. Müşteriler böylece istedikleri şekilde araçlarını dizayn edebiliyor ve satın alabiliyor.
• Glossier: Glossier, bir makyaj markasıdır ve müşteri odaklı pazarlama stratejisi ile çalışmaktadır. Marka ürünlerini hazırlama yolunda ve ürünlerini geliştirme yolunda müşterileri ile organize bir şekilde ilerler. Müşterileri ile birlikte hareket edebilmeyi ise sosyal medya uygulamaları üzerinden müşterileri ile iletişim kurarak yapıyor.
Müşteri odaklı pazarlama stratejisi belirleyerek yoluna devam eden markaların kendilerini ne kadar geliştirdiğini, müşterileri ile daha fazla iletişim kurabildiklerini ve kendilerine stabil müşteri kitlesi oluşturduklarını görüyoruz. Özellikle yaşadığımız son dönemlerde müşteri odaklı pazarlama stratejisi belirleyerek bu doğrultuda hareket etmek sizin de markanızı ileri taşıyacak.

Bir ürün ya da hizmet mi satıyorsunuz? Peki sizce ürününüz ya da hizmetiniz hakkında tüm bilgilere sahip olmanız o ürünü kolaylıkla satmanız için yeterli mi? Bu yazımda ürün ya da hizmet satışında müşteriyi nasıl daha anlamlı ve kolay bir şekilde satın almaya ikna edeceğinizden bahsedeceğim.
Sattığı ürün ya da hizmet hakkında tüm bilgilere sahip olan bir satış görevlisinin müşteriye satış yapamaması için temelde dört ana sebep var. Bunlar;
• Müşterinin o ürüne ya da hizmete ihtiyacı olmadığını düşünmesi,
• Müşterinin ürün ya da hizmet için yeterli bütçesinin olmaması,
• Müşterinin ürün ya da hizmete ihtiyacı olsa dahi önceliğinin farklı bir şey olması,
• Müşterinin ürün ve hizmeti incelerken satıcıya ya da üreticiye güven duymaması.
Yukarıda bulunan dört ana sebeplerden herhangi birinin olmadığı ve siz ürün ya da hizmet hakkında tüm soruları doğru bir yöntem ile yanıtladığınız sürece müşterinin o ürünü ya da hizmeti satın almaması için hiçbir neden yoktur.

“Doğru Satış” Nasıl Yapılır?

Bir müşteriye ürün ya da hizmet satışı yapacağınız zaman öncelikle müşterinin ihtiyacını doğru bir şekilde tespit etmeniz gerekir. Eğer müşterinizin özellikle belirttiği bir ihtiyacı ya da herhangi bir şey hakkında sorduğu bir sorusu yoksa müşterinize elinizdeki ürün ya da hizmetlerden bahsederek beden dili ile hangisine adapte olduğunu tespit etmelisiniz. Böylece doğru müşteriye doğru ürün ya da hizmeti satabilirsiniz. Hem ürün ya da hizmetini hem de müşterisini iyi tanıyan bir satış uzmanı doğru kanal ile iletişim kurarak elinde bulunan ürün ya da hizmetin ücreti pazarındaki ortalamadan yüksek bile olsa satış işlemini başarıyla sonuçlandırabilir. Müşterilerin aklında olan en önemli sorulardan bir tanesi de aynı ilgiyi satış sonrasında da görüp göremeyecekleridir. Bu sorunun akıllardan silinmesi içinse en önemli adım müşteriniz ile iletişiminizi en başından tüm samimiyetinizle kurmanız. Samimiyetinizi hisseden müşteriniz size güvenecektir. Peki sizce kolay ve hızlı bir şekilde satış yapmanız için ürününüz ya da hizmetiniz ile ilgili içerikleri yani bilgileri müşterinize iletmeniz yeterli midir?

Ürün ya da Hizmetinize Anlam Yükleyin!

Bir ürün ya da hizmet hakkında tüm bilgilere hakim olmanız ve bunları teknik bir dille müşterinize iletmeniz satış yapabilmeniz için yeterli olmayabilir. O ürüne ya da hizmete ihtiyacı bulunan bir müşteriye satış yapabilirsiniz ama ihtiyacı olmadığını düşünen bir müşterinize satış yapmanız zor olacaktır. Müşterinizin ihtiyacı olsun ya da olmasın sizin izlemeniz gereken yol ürününüze ya da hizmetinize anlam yüklemek olmalı. Peki nedir bu anlam yükleme?
Spor sektöründe olan bir antrenör olduğunuzu varsayalım. Salonunuza gelen bir müşterinize hizmetlerinizden bahsetmeniz mutlaka akılda bir fikir oluşturur. Kilo vermek isteyen bir müşterinize hangi antrenmanlarla birlikte günlük olarak kaç kalori verebileceğinden bahsedin. Ama müşterinizi bilgilendirirken yalnızca kaç kaloriyi hangi antrenmanlarla verebileceğinden bahsetmekle kalmayın, bunu örneklendirin. Örneğin müşterinizin günlük 600 kalori vermesinin onun için yeterli olacağını düşünelim. Müşterinizi hizmetlerinizle ilgili detaylı bir şekilde bilgilendirdikten sonra bu 600 kalorinin bir Big Mac menüye eşit olduğundan bahsedebilirsiniz. Böylece müşterinizin aklında daha net bir cevap oluşacak ve siz de hizmetinize anlam katarak çok daha hızlı ve kolay bir şekilde satış yapabilirsiniz. Başka bir sektör üzerinden bir örneklendirme daha yapalım. Teknoloji sektöründe bir elektronik mağazasında görev yaptığınızı düşünelim. Bir müşterinizin fotoğraf ve video gibi yedeklerini alması gereken bir ürüne ihtiyacı olduğunu varsayalım. Size telefonunda hafızasının az olduğunu ya da yedeklerini ayrı ayrı flash belleklere aldığından bahsetmiş olsun. Bu noktada muhtemelen müşterinize hemen harddisklerden bahsedeceksiniz. Peki harddisk gb boyutunu müşterinize ne şekilde anlatacaksınız? Öncelikle müşterinizin yedeklemesi gereken dosyalarının ne kadar çok ve büyük olduğunu öğrenin. Bunu öğrendikten sonra ürününüz hakkında genel bilgileri verin ve nasıl kullanabileceğini anlatın. Son olarak ise elindeki dosya boyutundan daha büyük gb boyutunda bir harddisk almasının onun yalnızca şu andaki dosyalarını değil ilerideki dosyalarını da yedekleyebileceğinden bahsedin. Müşterinizin şu anda elinde bulunan dosyalar 500 gb boyutunda ise müşterinize 1 TB boyutunda bir harddiskin onun için çok daha kullanışlı olacağından bahsederek yine ürününüze anlam katabilirsiniz.
Unutmayın ürününüzü ya da hizmetinizi satmak için yalnızca içeriklerden bahsetmeniz yeterli değildir. İçerik dinletir, anlam sattırır!